【鐵琴銅劍樓】
<P align=center><STRONG><FONT size=5>【<FONT color=red>鐵琴銅劍樓</FONT>】</FONT></STRONG></P> <P><STRONG>【辭書名稱】圖書館學與資訊科學大辭典</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>鐵琴銅劍樓為清江蘇常熟菰里(亦作罟里)瞿氏藏書樓名,與聊城楊氏海源閣、歸安陸氏皕宋樓、錢塘丁氏八十卷樓並稱,有清季南北藏書四大家之稱。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>鐵琴銅劍樓藏書始自瞿紹基,時約在嘉道之際。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>常熟素為藏書之鄉,加上吳門書坊昌盛,紹基得地利之便,歷十年積書達100,000餘卷。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>又值稽瑞樓、愛日精廬及士禮居藏書先後廢散,因得拔取其中珍本,奠定瞿氏藏書甲於吳中的基礎。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>紹基歿後,子鏞克承先志,尤銳意蒐訪,瞿氏藏書卒能匯為大觀,成為近代的文獻寶庫。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>鏞子五人,自幼在其薰陶下,頗能知書愛書,對圖書分類及庫架排列亦很嫻熟。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>唯三人早歿,藏書的賡揚工作,全賴秉淵、秉清二人承繼。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>咸豐10年(1860),太平天國禍事將及蘇常,兄弟二人唯恐書籍遭劫,乃不避艱險載書避難。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>前後凡經五次搬遷,歷時四年。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>在兵燹波濤之際,藏書頗有散亡;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>然秉淵兄弟也能利用藏家藏書散出之便,留意採訪,往往得善本。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>秉淵無嗣,秉清有子三人:啟文、啟科、啟甲,均能克紹箕裘。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>啟文、啟科謝世後,啟甲獨力經營,頗能重振瞿氏的舊業。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>光緒末年,兩江總督端方以瞿氏藏書有目人覬覦,有東輦之虞為由,擬強行徵購,做為學部開辦圖書館之需。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>端方先以重利為餌,並誘以京官的爵祿為酬,然啟甲不為所動。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>端方乃改採威逼,並造謠表示啟甲已同意售書助成圖書館,欲採霸王硬上弓的強硬手段。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>唯啟甲力持不可,端方地無可如何。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>後經人斡旋,啟甲同意影鈔若干種書進呈,以塞其意,徵購圖書之事乃止。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>民國13年(1924),蘇浙戰事起,啟甲冒險載書移藏滬瀆(在上海縣東北),因應變得宜,藏書免遭戰火波及。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>19年,兩度有民眾向教育部指控啟甲售書予外人,幸得蔡元培、張元濟,董康等人出函證明,售書風波方告平息。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>啟甲於抗戰初期病歿,藏書歸其子濟蒼、旭初、鳳起兄弟三人管理。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>因迫於生計,不得不賴售書過活,所藏精品有部分遂歸他姓所有,然兄弟仍努力保守孑遺。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>1949年後,私人藏書不易保有,瞿氏兄弟將所藏捐贈北京圖書館,五世收藏由私歸公,告一段落。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>瞿氏藏書五代,名德相繼,歷逾一百五十年,足與天一閣先後輝映。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>而累代辛勤積漸,求書有法,使其收藏宏富精美,非一般藏家能夠企求。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>同時藏書派有專人管理,定時曬書,保管得宜,故能歷久不失。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>更難得的是,藏書樂意供人閱覽,對觀書者的資格不加限制,珍祕藏本也任人觀覽。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>而準備五膾一湯招待來看書之人,尤令人津津樂道。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>又很樂意借書供人摹刻,以使古書能化身流傳。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>瞿氏的不吝通假,在公共圖書館未發達的當時,實已擔負起保存文化和傳播知識的任務。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>瞿氏藏書樓,初名恬裕齋(或作恬裕堂),是紹基依據尚書中「引養引恬」及「垂裕後昆」兩句話命名的。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>而瞿鏞的珍藏中,有鐵琴一張、銅劍一柄,最為他所寶愛,故又以鐵琴銅劍為樓名。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>其後,恬裕齋與鐵琴銅劍樓二名,遂可互用。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG>大約要到〔鐵琴銅劍樓藏書目錄〕印行後,世人才專以鐵琴銅劍樓相稱。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
<P><STRONG></STRONG> </P>轉自:http://edic.nict.gov.tw/cgi-bin/tudic/gsweb.cgi?o=ddictionary
頁:
[1]